Ukraina: 4 pytania w sprawie porozumienia zbożowego zagrożonego przez Rosję

Przyszłość umowy zbożowej z Ukrainą znów jest zagrożona. „Black Sea Grain Initiative” została podpisana rok temu pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych i Turcji, a mimo to uważana jest za niezbędną dla światowego wyżywienia. Tak bardzo, że setki milionów ludzi mogłoby „zapłacić cenę” za nieprzedłużenie jej, ostrzega sekretarz generalny ONZ António Guterres.

1. Co to jest?

Po rozpoczęciu wojny rosyjskie okręty przystąpiły do ​​blokowania portów Ukrainy nad Morzem Czarnym. Operacja, która miała zaszkodzić ukraińskiej gospodarce, gdyż region ten stanowił 95% ukraińskiego eksportu.

W lipcu 2022 roku Rosji i Ukrainie pod auspicjami ONZ i Turcji udało się podpisać porozumienie o nazwie „Black Sea Grain Initiative”. Musi gwarantować bezpieczną żeglugę morską, aby statki załadowane zbożem mogły przepływać przez Morze Czarne. Korytarz ten jest stale monitorowany przez „Wspólne Centrum Koordynacyjne” Konwencji zlokalizowane w Stambule w Turcji. Kontroluje również statki w drodze powrotnej, aby upewnić się, że są już puste, gdy wchodzą na szlak morski w kierunku portów, oraz w drodze powrotnej, gdy są załadowane.

Po raz pierwszy umowa została przedłużona w listopadzie na okres 120 dni, a następnie przedłużona ponownie do marca i maja, tym razem tylko na 60 dni, czyli do 17 lipca. U źródła tego krótkiego okresu leżą rezerwy Rosji, która uważa, że ​​sam jej eksport cierpi z powodu reperkusji zachodnich sankcji.

2. Jaki jest skutek tej umowy?

W ciągu jednego roku Black Sea Grain Initiative umożliwiła wyeksportowanie ponad 33 milionów ton zboża. Składa się głównie z kukurydzy (51%) i pszenicy (27%). Kraje rozwijające się stanowią 57% tego eksportu wśród swoich głównych odbiorców. Niecałe 6% całkowitego eksportu trafiło do krajów słabiej rozwiniętych, takich jak Etiopia, Jemen i Sudan.

Mówiąc szczegółowo, Chiny, Hiszpania, Turcja i Włochy to cztery kraje, które uzyskały najwięcej zboża tą drogą morską. Umowa nie zapobiegła całkowicie istotnej zmianie w przepływach zboża z Ukrainy: przed wojną 95% ukraińskiego eksportu kierowano nad Morze Czarne, a eksport do UE wzrósł o 45% w latach 2021-2022 i 2022-202.

3. Skąd rosyjska groźba jej nieprzedłużenia?

Zgodnie z jej warunkami umowa zostanie „automatycznie przedłużona” o 120 dni, „chyba, że ​​jedna ze stron powiadomi drugą o zamiarze rozwiązania lub zmiany umowy”. W praktyce odnowienie umowy zależy od dobrej woli Rosji.

Moskwa od kilku tygodni groziła, że ​​jej nie przedłuży. Kreml dba o to, by zadeklarowany cel porozumienia – umożliwienie dostaw zboża do biednych krajów – nie został osiągnięty, a UE odniosła z niego większe korzyści.

Kreml potępia przede wszystkim przeszkody w dostawach produktów rolnych i nawozów i domaga się ich zniesienia. Władimir Putin wielokrotnie piętnował przeszkody w eksporcie rosyjskiej żywności i produktów nawozowych, które miały towarzyszyć produktom ukraińskim. „Gdy tylko część porozumień dotyczących Rosji zostanie zrealizowana, Rosja natychmiast powróci do porozumienia zbożowego” – powiedział rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow.

4. Jakie inne środki wsparcia ukraińskiego eksportu?

W kwietniu 2022 r. Bruksela, zawieszając cła, przyznała Ukrainie dostęp do rynku europejskiego na sprzedaż zboża. Ale kilka krajów, zaniepokojonych zalaniem swoich rynków krajowych produktami ukraińskimi kosztem rolników i presją logistyczną, wprowadziło następnie zakazy importu ukraińskiego zboża.

Komisja Europejska ostatecznie zezwoliła Polsce, Węgrom, Słowacji, Rumunii i Bułgarii na odstąpienie od decyzji europejskiej. Przedłużenie mandatu w czerwcu do 15 września.