„Wojna na Ukrainie przypomina, jak długo przetrwała struktura tożsamości narodowej”.

Rosyjska agresja przeciwko Ukrainie w lutym rodzi pytania o granice tych dwóch krajów. Od aneksji Krymu w 2014 roku Moskwa kwestionuje i narusza uznane przez społeczność międzynarodową granice Ukrainy – spór ten został wzmocniony przez nową serię ukraińskich aneksji ogłoszonych w październiku. Wywiad w kontekście Kliknij Trybuny 2022 W Bordeaux Sabine Dolen, historyczka i specjalistka ds. Rosji i Ukrainy, omawia kwestionowanie granic Ukrainy, zmieniające się postrzeganie tożsamości każdego z tych dwóch krajów oraz długoterminowe konsekwencje, jakie może mieć dla nich konflikt.

Co sądzisz o tożsamości kraju?

Sabina Doolin Termin tożsamość ewoluuje wraz z historią. W swoich pracach o narodach i nacjonalizmie wielki angielski historyk Erica Hobsbawma Wyjaśnia, jak nasze liczne powiązania zakończyły się w wieku 19 lat^miWiek XXI połączył się z tym narodem. Pochodziliśmy z jednej wioski, jednej religii i jednego języka. Jednak państwo chce, poprzez spis ludności i mapę, wyjaśnić i sklasyfikować tożsamości, aby móc rządzić. Następnie są procesy grupowania małych tożsamości i ustanawiania tożsamości narodowej. W końcu identyfikujemy się jako należący do takiego a takiego narodu. Czasami wymaga to czasu. Na przykład chłopi z Polesia – region bagien i lasów na pograniczu Ukrainy, Białorusi i Polski – kontynuują spisy ludności od okresu międzywojennego do XX wieku.^mi wieku ogłosić totesi (stąd). W społeczeństwach postmodernistycznych znów mamy do czynienia z fragmentacją tożsamości. Często czujemy, że należymy do grupy, a nie do narodu. Jednak obecna wojna na Ukrainie przypomina nam, jak kształtuje się tożsamość narodowa.

Od początku wojny rosyjscy sportowcy i artyści w społeczeństwach zachodnich byli czasami proszeni o opowiedzenie się po stronie lub rezygnację z występów. Jak pozostać Rosjaninem, gdy rosyjska kultura kojarzy się z agresją?

SD : Dziś trudno być Rosjaninem we Francji, w Wielkiej Brytanii czy w USA, czy się tam długo mieszkało, czy też uciekło z putinowskiej Rosji. Ale często irytacja wynika z wewnętrznego poczucia winy: niewidzenia lub niemożności zrobienia czegokolwiek, aby tego uniknąć. Jeszcze trudniej być Rosjaninem w Polsce czy krajach bałtyckich, gdzie strach przed rosyjską inwazją łączy się z wciąż żywą pamięcią o sowieckiej okupacji. Tak więc kultura rosyjska jest środkiem drogi, nawet jeśli ataki na nią nie powinny być przesadzone. Czajkowski i Dostojewski wciąż grają i występują.

W czasie wojny obywatele kraju agresora są często napiętnowani. Ale obecny los Rosjan w krajach zachodnich nie ma nic wspólnego z tym, co wydarzyło się podczas dwóch wojen światowych, ponieważ kraje zachodnie nie są stronami wojującymi. Przypomnijmy, że podczas pierwszej wojny światowej Niemcy i Austriacy byli aresztowani lub umieszczani w areszcie domowym w krajach Ententy, które walczyły z Niemcami i Trójprzymierzem. Nic takiego dzisiaj. Uwięzieni Rosjanie są więzieni w Rosji i dlatego, że sprzeciwiali się Putinowi. W czasie wojny musisz wybrać stronę. W 1914 roku wielki austriacki pisarz Stefan Zweig Stanowczo przeciwny wojnieAle pozostaje solidarny z żołnierzami swojego kraju, którzy walczą i nie mogą być jak jego szwajcarski przyjaciel Romain Rolland, „ponad walką”.

Wśród Rosjan, niezależnie od tego, czy przebywają za granicą, czy przebywają w kraju, podjęcie sprawy Ukraińców i chęć pokonania własnego kraju nie zawsze jest łatwa. To dzieło mniejszości. Większość z nich czuje już emocjonalny związek z powołanymi do walki żołnierzami rosyjskimi.

** Czy zatem rosyjska tożsamość jest powiązana z kulturą lub terytorium… ale w jakich granicach?

SD : Kiedy w grudniu 1991 roku rozpadł się Związek Radziecki, rosyjski projekt nowego prezydenta Borysa Jelcyna polegał na uczynieniu z Rosji nowoczesnego, zachodniego kraju w granicach byłej RSFSR, która z Rosji została przemianowana na Federację Rosyjską.

Jednak Rosja odziedziczyła rosyjską i sowiecką tradycję imperialną i znalazła się z wieloma obowiązkami w przemianowanej dawnej przestrzeni imperialnej. „prawie dziwne”. Były dysydent Aleksandr Sołżenicyn chciał odbudować Rosję wokół tożsamości kulturowej opartej na języku i tradycjach prawosławnych oraz uwolnić ją od ciężaru kolonialnego Azji Środkowej i Kaukazu. Ale dla niego Ukraina i Białoruś, a nawet północny Kazachstan były częścią ziem o rosyjskiej tożsamości…

Jaki jest naród rosyjski? Zaciemnienie trwało. Putin promował euroazjatycką tożsamość i pionową władzę jako alternatywę dla dekadenckiego Zachodu. W każdym razie naród taki jak Francuz Ernest Renan wie, że nie pojawił się on w okresie postradzieckim, tj. ankieta codziennie. Trzeba było więc rozliczyć się z kolonialną przeszłością i sowieckim terrorem, znaleźć środki na sprawną gospodarkę, zbudować atrakcyjny system polityczny. Krótko mówiąc, zadanie prawie niemożliwe. Oparte na Czeczenii na UkrainęTrendem było podjęcie wątku wojny, restauracji i tyranii. Ci, którzy mieli nadzieję na rosyjską tożsamość opartą na wolności i dobrobycie przeciwko imperium, tyranii i wojnie, są dziś w odwrocie, w ucieczce lub w opozycji.

A Unia Europejska zdecydowała w marcu o udzieleniu wysiedlonym Ukraińcom tymczasowej ochrony. niektórzy politycy, Ostatnio Fabian RousselCzułem, że to samo należało zrobić z, powiedzmy, imigrantami z Ocean Viking. Jak wytłumaczyć to „specjalne traktowanie” Ukraińców?

SD : Ta wojna szaleje u bram Europy. W latach 90. oblężenie Sarajewa wywołało także falę potępienia Serbii i współczucia dla ludności będącej ofiarą agresji. Przypomnijmy, jak europejska opinia publiczna potrafiła również w XIX wieku mobilizować się na rzecz wolności Polski przeciwko Imperium Rosyjskiemu.^mi stulecia oraz Węgrów, Czechów i Polaków uciskanych przez sowieckie czołgi lub ich komunistyczne armie w latach 1956, 1968, 1981.

Odległe cierpienia, które media umożliwiły wielu ofiarom wojen i prześladowań w Afryce czy Azji, a także napływ uchodźców z Syrii i Afganistanu w ostatnich latach nie budzą takiego samego współczucia. To również podsyca strach przed wojną, która rozprzestrzeni się na nasze progi.

*Od początku wojny na Ukrainie prezydent Wołodymyr Zełenski wzywa do przyspieszenia integracji Ukrainy z Unią Europejską. Czy rosyjska agresja czyni Ukrainę europejską i ukraińską? *

SD : Jeśli będziemy trzymać się procedury integracyjnej z Unią Europejską, to Ukraina, podobnie jak Mołdawia, wejdzie powolny proces Ze względu na sporne granice, biedną i skorumpowaną gospodarkę itp. Ale wojna zmieniła wszystko. Z konfliktu wyłania się nowa Ukraina, wzmocniona mocnymi gestami wsparcia ze strony Unii Europejskiej i NATO, zerwaniem wielu sieci i powiązań z Rosją, szybką integracją ukraińskiej gospodarki i armii z przestrzenią europejską.

Jeśli chodzi o Ukraińców, to są oni ciepło przyjmowani w większości krajów europejskich. Są przede wszystkim ukraińskimi patriotami i są gotowi za to umrzeć, co jest godne podziwu w Europie, która kiedyś uważała się za postmilitarną. Ale mają też poczucie bycia Europejczykami, a poczucie to skrystalizowało się od 2014 roku, kiedy Ukraińcy zadeklarowali w ogromnych demonstracjach na Majdanie w Kijowie swoje pragnienie Europy i demokracji oraz chęć rzucenia się na Imperium Rosyjskie. Od tego czasu są bez wątpienia najbardziej stabilnymi Europejczykami i mamy wobec nich dług. Tym bardziej, że mogą odnieść sukces, doprowadzając armię rosyjską do klęski, przekształcając Białoruś i Rosję – w tym zgadzam się z opinią moich rosyjskich i białoruskich przyjaciół. Nie ma śmierci dla tyranii.

Wywiad przeprowadzili Solene Robin i Camille Hirsi, studentki posiadające tytuł magistra dziennikarstwa zawodowego w Instytucie Dziennikarstwa w Bordeaux-Aquitaine (IJBA), w ramach Tribunes de la Presse 2022, których partnerem jest The Conversation France.