„Polskę nadal dotyka wojna 1939-1945”

Skutki wojny – pod względem zasobów demograficznych, gospodarczych, infrastrukturalnych, naukowych, edukacyjnych i kulturalnych – są nadal odczuwalne. Każdy rok konfliktów i okupacji popychał państwo polskie coraz głębiej w degradację wszystkich sfer życia publicznego, gospodarczego i społecznego. Gdyby nie to bolesne doświadczenie, Polska znalazłaby się dziś na zupełnie innym etapie rozwoju cywilizacyjnego. Faktem jest, że kilka pokoleń obywateli Polski musiało podjąć ogromny wysiłek, aby odbudować zdewastowany kraj.

Niemcy nie zgłosiły dotychczas systematycznej grabieży dzieł kultury i sztuki będących własnością państwa polskiego i jego obywateli. Następcy prawni III Rzeszy nie czują obowiązku naprawienia zbrodni popełnionych na okupowanych ziemiach polskich, nie wykazują chęci naprawienia szkód ani zwrotu zrabowanych dóbr. Niemcy kwestionują ponadto swoją polityczno-prawną odpowiedzialność wobec Polski za skutki II wojny światowej, a swoje działania ograniczają do symbolicznych gestów i stwierdzeń o odpowiedzialności moralnej.

Z drugiej strony niefortunne jest, że społeczność międzynarodowa ma niskie – jeśli nie błędne pod wieloma względami – postrzeganie rozmiarów zniszczeń, jakie Polska poniosła w wyniku II wojny światowej, co ograniczyło jej potencjał rozwojowy. Dlatego absolutna koniecznością stała się realna i szczegółowa ocena.

Ogromu strat zadanych przez Niemców nie da się oddać, gdyż skala nieszczęść, zgonów i osobistych tragedii dotykających społeczeństwo polskie z pokolenia na pokolenie wymyka się jakiejkolwiek próbie ilościowych obliczeń. Jednak dla współczesnych i przyszłych pokoleń, a także w imię prawdy historycznej, niezbędna jest wszechstronna i systematyczna ocena strat, jakie Rzeczpospolita poniosła w czasie wojny. Brak takiej oceny uniemożliwiałby także ocenę dorobku odbudowy Polski po II wojnie światowej. Jednakże kwestia pełnego rozliczenia strat z lat 1939-1945 ma wymiar znacznie szerszy – i na pewno nie mniej istotny – niż samo odszkodowanie. Opisanie prawdziwego wymiaru zniszczeń wyrządzonych Polakom w czasie wojny jest wyrazem szacunku i honoru dla ofiar i ich cierpienia.

Musimy zdać sobie sprawę, że dokładne oszacowanie nigdy nie będzie możliwe – skala strat jest tak duża, że ​​niektóre wymykają się jakiejkolwiek metodzie badawczej. Kolejną przeszkodą jest brak licznych danych statystycznych za okresy przed 1939 r. i po 1945 r., choć pozwalałoby to na dokładniejsze określenie ewoluującego wzorca sytuacji społeczno-gospodarczej. Ponadto systematycznie niszczono znaczną część dowodów zbrodni wojennych i zacierano ich ślady. Ponadto nie da się zmierzyć i ocenić wpływu cierpień fizycznych i moralnych ofiar – tysięcy osieroconych dzieci, odebranych rodzicom, przesiedleńcom lub Niemcom, jeńców wojennych, więźniów obozów koncentracyjnych, robotników przymusowych – a także szok i rany spowodowane stratą najbliższych nam osób. Nie ulega jednak wątpliwości, że wszystkie te czynniki miały ogromny wpływ na sprawność i produktywność polskiego społeczeństwa jako całości, a co za tym idzie, na wielkość strat ponoszonych przez państwo polskie.

Dziś Rzeczpospolita Polska i Republika Federalna Niemiec łączą dobre stosunki polityczne i gospodarcze, obie są członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, Unii Europejskiej, Rady Europy, NATO i innych organizacji działających na rzecz pokoju i bezpieczeństwa w Europie i wokół niej . świat. Ich społeczeństwa i rządy chcą pogłębiać te pozytywne relacje. Dlatego też skutki działań niemieckich na terytorium Polski podczas II wojny światowej powinny zostać uregulowane przez odpowiednie rządy w formie dwustronnej umowy.

Arkadiusz Mularczyk, Minister Stanu ds. Polityki Europejskiej.