Geopolityka wyborów w Polsce: Prawo i Sprawiedliwość a skrajna prawica w kierunku hegemonii?

Wybory parlamentarne w Polsce odbędą się 15 października 2023 r., a PiS wydaje się być głównym kandydatem w swojej koalicji, Zjednoczonej Prawicy. Perspektywa geopolityczna wyborów pozostaje kluczową kwestią w obliczu wojny szalejącej po drugiej stronie granicy. Sytuacja kraju wydaje się dziś bardzo krucha, a delikatna pozycja Polski stała się dla partii rządzącej pretekstem do osiągnięcia nowego zwycięstwa. Wydaje się to mieć oddźwięk w społeczeństwie: obecnie, choć partie opozycji zostały nieco wzmocnione, w sondażach dominuje Prawo i Sprawiedliwość, kilka punktów przed Platformą Obywatelską.

Zgodnie z Konstytucją RP Prezydent RP wyznacza termin wyborów parlamentarnych na 90 dni przed końcem kadencji Parlamentu. Obecna kadencja trwa do 12 listopada 2023 r. Parlament RP składa się z dwóch izb: Izby Reprezentantów i Senatu. Ostatnie wybory, które odbyły się w 2019 r., były dla PiS sukcesem, a wybory charakteryzowały się najwyższą frekwencją po 1989 r. (61,74%). Ostatecznie PiS otrzymał 43,59% głosów, a Platforma Obywatelska 27,40%.

Jeśli na ostatniej sesji legislacyjnej przewaga partii zmniejszyła się, wydaje się, że niepewność geopolityczna była jej korzystna. Choć w lipcu 2023 r. dystans pomiędzy PiS a Platformą Obywatelską zmniejszył się, partia rządząca odzyskała wyraźną przewagę.

Sytuacja niewiele się zmieniła i przez kilka tygodni pozostawała stabilna. Sondaże dają pewien obraz nastrojów politycznych przed zbliżającymi się jesiennymi wyborami w Polsce, które raczej nie zmienią wiele na krajowej scenie politycznej. 6 września Polska Komisja Wyborcza zakończyła rejestrację 90 komisji wyborczych. Największe i najważniejsze z nich to najsilniejsze ugrupowania polityczne, które mają szansę zdobyć mandaty w obu izbach parlamentu.

Swoich kandydatów do Izb parlamentu przedstawia 5 komitetów wyborczych: (1) Prawo i Sprawiedliwość, w skład którego wchodzą: Prawo i Sprawiedliwość, Suwerenna Polska, Partia Republikańska i jej hasło wyborcze „Bezpieczna przyszłość dla Polaków”; (2) Koalicja Obywatelska w składzie: Platforma Obywatelska, Agronion, Zieloni, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, a jej hasło wyborcze brzmi „Polska w naszych sercach”; (3) Droga trzecia, czyli Polska 2050, Polskie Stronnictwo Ludowe, którego hasło wyborcze brzmi: „Dość argumentów do przodu”; (4) Konfederacja Wolności i Niepodległości, w skład której wchodzą Konfederacja Wolności i Niepodległości, Ruch Narodowy, Konfederacja Korony Polskiej i Nowa Nadzieja.Nie ma hasła wyborczego; (5) Nowa Lewica, w skład której wchodzą Partia Nowej Lewicy, Razem Lewica i Polska Partia Socjalistyczna, której hasło wyborcze brzmi: „Mam serce po lewej stronie”.

Podczas gdy Polska prowadzi kampanię wyborczą, jej sytuacja geopolityczna pozostaje niepewna ze względu na wojnę na Ukrainie. Polska scena polityczna przyciąga uwagę swoich partnerów, a także zagranicy, a przede wszystkim sąsiadów Rosji i Białorusi. Nieuniknione jest, że nadchodzące wybory nie zmniejszą międzynarodowej wagi Polski, mimo że Polska stała się już podatna na taktykę wojny hybrydowej zainicjowaną przez te dwa kraje. W Strategii Bezpieczeństwa 2020 podkreślono, że największym zagrożeniem dla Polski jest nowa imperialna polityka Rosji.

Polska znajduje się obecnie na pierwszej linii frontu wojny hybrydowej prowadzonej przez Rosję i Białoruś. Świadczy o tym wiele wydarzeń. Po pierwsze, był kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej, zorganizowany przez rządzących w Mińsku. Następnie w dniach 29–31 lipca 2023 r. na poligonie Gusky pod Grodnem, niedaleko Przełęczy Suałskiej, odbyły się rosyjsko-białoruskie ćwiczenia wojskowe. Ponadto grupę paramilitarną Wagnera zauważono na poligonie w Brześciu na Białorusi, w pobliżu polskiej granicy. 8 września 2023 roku na stronach internetowych rządu Białorusi pojawiła się informacja dotycząca możliwego zawieszenia Traktatu o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w odniesieniu do Polski i Czech. Jest to kluczowe porozumienie określające broń, jaką mogą posiadać kraje. Białoruś zarzuca Polsce naruszenie tego traktatu. Na poziomie cybernetycznym Akademia Sztuk Wojennych, największa uczelnia wojskowa w Polsce, została zaatakowana 10 lipca 2023 r. przez powiązaną z Rosją grupę CyberTriad. W lipcu i sierpniu 2023 r. doszło także do cyberataków na polskich kolejach. Celem ataku były także instytucje rządowe, banki i inne spółki, m.in. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie i Grupa Azoty. W kontekście kampanii wyborczej istnieją obawy, że Rosja zintensyfikuje kampanie dezinformacyjne i inne formy ingerencji.

Ukraina jest ważnym graczem na mapie geopolitycznej Polski. Jak już opisał Zbigniew Brzeziński Wielka szachownica (1997) Ukraina pokazała swój potencjał zmiany geopolityki Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polski, pełniąc rolę siły obronnej przed rosyjską agresją imperialną, a także środka ciężkości. Konflikt zbrojny na Ukrainie trwa od 2014 roku, a Polska wspiera wysiłki Ukrainy na rzecz przystąpienia do NATO i Unii od czasu pomarańczowej rewolucji. Wspiera swojego sąsiada, zapewniając w ten sposób jego bezpieczeństwo i bezpieczeństwo kontynentu europejskiego. Choć Warszawa w ostatnim czasie wycofała się z wysłania broni, co można tłumaczyć wewnętrznymi względami politycznymi, w interesie Ukrainy leży wygranie wyborów przez obecną koalicję.

Głównym sojusznikiem Polski pozostają Stany Zjednoczone. Stany Zjednoczone i NATO to filary, na których Polska, podobnie jak Unia Europejska, buduje swoje bezpieczeństwo. Joe Biden podkreślił znaczenie tego partnera w Europie Środkowej, odwiedzając Warszawę dwukrotnie – w lutym i ponownie w marcu – w ciągu roku. Stanom Zjednoczonym zależy także na utrzymaniu systemu PiS, gdyż zapewnia on taką formę stabilności politycznej i przewidywalności, która przyczynia się do wzmocnienia wschodniej flanki NATO: w lutym 2023 roku amerykańskie firmy Westinghouse Electric Company i Westinghouse Electric Poland podpisały kontrakt z Polskim Elektrownie Jądrowe na wstępne prace projektowe nad pierwszą polską elektrownią jądrową; W 2020 roku podpisano kolejny kontrakt o wartości 4,6 mld dolarów na zakup 32 wielozadaniowych samolotów myśliwskich F-35 piątej generacji dla Sił Powietrznych RP. Samoloty te mają zostać dostarczone prywatnie w 2024 r. Tak naprawdę Polska od lat jest jednym z największych nabywców amerykańskiej broni i sprzętu wojskowego, od myśliwców po czołgi, w tym systemy przeciwlotnicze i rakiety artyleryjskie – i dąży do tego, aby stać się wiodący kraj w dziedzinie broni i sprzętu wojskowego. Dowództwo konwencjonalnych sił zbrojnych w Europie. Pracuje także nad zwiększeniem amerykańskiej obecności wojskowej na swoim terytorium.

Ze swojej strony Berlin, w pełni świadomy silnych nastrojów antyniemieckich koalicji rządzącej, z pewnym niepokojem patrzy na polską scenę polityczną, zwłaszcza w odniesieniu do kwestii żądań reparacji wojennych. W jej sąsiedztwie ważnym elementem geopolitycznym pozostają sojusze regionalne, które Polska buduje nieprzerwanie od 1989 roku i w których aktywnie uczestniczy, kilkakrotnie jako inicjator. Wśród nich Grupa Wyszehradzka – duże partnerstwo regionalne skupiające wspólne interesy czterech krajów (mimo okresów zawirowań) oraz inne organizacje regionalne różnego typu (Inicjatywa Trójmorza, Środkowoeuropejska Współpraca Obronna, Rada Państw Morza Bałtyckiego, Bukareszt Dziewięć). Inicjatywa, Trójkąt Lubelski, Trójkąt Weimarski, Trójkąt Kaliningradzki, Inicjatywa Środkowoeuropejska). Polska stara się wzmacniać swoją rolę lidera, wzmacniając jednocześnie swoją pozycję w regionie i w stosunku do innych krajów UE oraz korzystając z dobrych relacji z Ukrainą.

Krucha i złożona sytuacja geopolityczna w Polsce wpływa na kampanię wyborczą i wybory polskiego społeczeństwa. Hasło wyborcze PiS „Bezpieczna przyszłość dla Polaków” w obliczu wojny na Ukrainie, wojny hybrydowej i dezorientacji społeczeństwa w obliczu kwestii geopolitycznych staje się coraz bardziej aktualne. Świadczy o tym wzrost popularności PiS w sondażach. Bezpieczeństwo, na które partia w tej kampanii mocno kładzie nacisk, jest niezwykle ważne w świetle aktualnej sytuacji geopolitycznej Polaków. Wojna na Ukrainie i jej skutki będą trwałe i odczują ją Ukraina, jej ludność i jej bezpośredni sąsiad, Polska. Ważni gracze geopolityczni: Stany Zjednoczone, Rosja i Ukraina bardzo uważnie i we własnym interesie monitorują wybory parlamentarne w Polsce. Ten położony nad brzegiem Wisły, w Europie Środkowej kraj, posiadający duży potencjał geopolityczny, pozostaje regionalnym liderem i ma szansę przewodzić w Europie. 15 października 2023 r. Polacy po raz dziesiąty w swojej historii po 1989 r. pójdą do wolnych wyborów, głosując za miejscem Polski w Europie bez wojny.