Prezentacja Polska – Ministerstwo Europy i Spraw Zagranicznych

Ogólne dane

Oficjalna nazwa: Rzeczpospolita Polska (Rzeczpospolita Polska)

Charakter ustroju: Republika parlamentarna (trzecia republika od 1989 r.)

Prezydent RP: Pan Andrzej Duda

Premier: Donald Tusk

Dane geograficzne

Powierzchnia: 306 190 km2 (0,57 razy Francja kontynentalna)

Stolica: Warszawa (1,7 mln osób)

Główne miasta: Kraków (765 320 mieszkańców), Łódź (698 688 mieszkańców), Wrocław (637 075 mieszkańców)

Język(i) urzędowy: polski

Waluta: złoty (1 euro = 4,40 złotego polskiego)

Święta Narodowe: 3 maja (Święto Konstytucji 1791), 11 listopada (Święto Niepodległości)

Dane demograficzne

Populacja (2023): 38 014 000 milionów ludzi.

Gęstość (2023): 131 mieszkańców/km2

Wzrost liczby ludności (2021): -0,4%

Średnia długość życia: 78 lat (OECD)

Wskaźnik alfabetyzacji (2018): 99,8%

Wskaźnik rozwoju społecznego (2021): 0,876

Polityka lokalna

Zgodnie z konstytucją (2 kwietnia 1997 r.) Polska jest „demokratycznym państwem prawa”, za pośrednictwem którego Sejm (parlament) i Senat sprawują „władzę ustawodawczą, Prezydent RP i Rada Ministrów”. Sprawowana jest władza wykonawcza, a sądy sprawują władzę sądowniczą.” Parlament składa się z 460 posłów, a Senat ze 100 członków. Przedstawiciele wybierani są w wyborach bezpośrednich, proporcjonalnych, powszechnych na 4 lata i wybierają Premiera, w pierwszej kolejności na wniosek Prezydenta Republiki.

Od listopada 2015 r. do grudnia 2023 r. w Polsce rządziła konserwatywna koalicja Zjednoczonej Prawicy, na czele której stoi Prawo i Sprawiedliwość. Kadencje Beaty Szydło (2015-2017) i Mateusza Morawieckiego (2017-2023) charakteryzowały się szczególnie silnymi napięciami z instytucjami europejskimi w kwestii praworządności.

Punktem zwrotnym były wybory, które odbyły się 15 października 2023 r., a zwycięstwo opozycji liberalnej i proeuropejskiej. PiS zdobył większość głosów (35,4%), wyprzedzając Platformę Obywatelską Donalda Tuska (30,7%), Trzeci Głos (14,4%) i Lewicę (8,6%), ale żadnej z partii nie udało się stworzyć koalicji rządowej. 11 grudnia parlament (izba niższa) wybrał Donalda Tuska, a 13 grudnia złożył on zaprzysiężenie na premiera. Nowa koalicja ma także większość w Senacie (izbie wyższej), dysponując 62 mandatami na 100.

Koalicja 15 Października ma między innymi (a) pozyskanie środków z Narodowego Planu Odbudowy i Odporności (PNRR – 35 mld euro), który został wstrzymany przez Komisję ze względu na niezgodność polskiego wymiaru sprawiedliwości z wymogami europejskimi. W zakresie praworządności, (2) poprawy relacji z Brukselą i Berlinem oraz wzmocnienia pozycji Polski w Europie, (3) ułatwienia transformacji energetycznej polskiej gospodarki, poprzez reakcję na silne obawy społeczne (szczególnie te związane z górnikami).

.

Polityka zagraniczna

1- Polityka europejska

Polska jest piątym pod względem liczby ludności krajem Unii Europejskiej i szóstym najbogatszym państwem członkowskim (PKB). Po wejściu do Unii Europejskiej w 2004 roku Polska odgrywa kluczową rolę w dialogu europejskim. Jest głównym beneficjentem europejskich funduszy spójności.

Od 2015 r. stosunki Polski z instytucjami europejskimi stały się skomplikowane. W Polsce toczy się procedura z art. 7 TUE (poszanowanie praworządności), wszczęta przez Komisję. Procedura ta jest jeszcze na etapie wstępnym (przesłuchania przed pozostałymi członkami Rady). Warszawa żąda jego porzucenia. Postanowieniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (27 października 2021 r.) Polska została obciążona postanowieniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (27 października 2021 r.) grzywną w wysokości 1 mln euro dziennie – obniżoną o połowę w czerwcu 2022 r. w związku ze zniesieniem Izby Dyscyplinarnej Sędziów w Sądzie Najwyższym. W odpowiedzi na orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Trybunał Konstytucyjny zakwestionował pierwszeństwo prawa federalnego (wyrok z 7 października 2021 r.). Należy pamiętać, że Polska została potępiona także przez Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) za reformy sądownictwa wdrażane przez PiS, najczęściej na podstawie art. 6 EKPC (nieprzestrzeganie prawa do rzetelnego procesu sądowego).

W kwestiach gospodarczych Polska wzywa do dokończenia tworzenia rynku wewnętrznego, z którego czerpie korzyści jej otwarta, przemysłowa i eksportowa gospodarka. Tradycyjnie opowiada się za wieloletnimi ramami finansowymi i wzywa do zachowania środków przeznaczonych na skonsolidowany proces odwoławczy i spójność. Pragnie także większych środków europejskich na ochronę granic i jak dotąd nie zgodziła się na jakiekolwiek przymusowe przesiedlenia osób ubiegających się o azyl – mechanizm, który w Karcie o azylu i migracji został zastąpiony wymuszoną solidarnością finansową.

Wypłata środków z Krajowego planu odbudowy i odporności (PNRR – 35 mld euro) pozostaje uzależniona od ostatecznego przyjęcia środków mających na celu modyfikację systemu dyscyplinarnego sędziów. Przyznanie części środków spójności, z których miała korzystać Polska, uzależnione jest także od przestrzegania zasad Karty Europejskiej („horyzontalne warunki sprzyjające”).

2- Stosunki transatlantyckie i Ukraina

Główną osią polskiej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa jest oś atlantycka, oparta przede wszystkim na amerykańskich gwarancjach bezpieczeństwa i NATO w obliczu zagrożenia rosyjskiego, które postrzegane jest jako zagrożenie egzystencjalne. Inwazja na terytorium Ukrainy wzmocniła poczucie niepewności wobec Rosji i zbliżyła Stany Zjednoczone do Polski (dwie wizyty prezydenta Bidena w Warszawie od 24 lutego 2022 r., a liczba żołnierzy amerykańskich na terytorium Polski przekracza obecnie 10 tys.) . ).

Choć od 2016 r. Polska przeznaczyła już na budżet obronny 2% swojego PKB, obecnie Polska przeznacza na te wydatki 4% swojego PKB. Tradycyjnie preferuje zakup sprzętu wojskowego w Stanach Zjednoczonych (nabycie systemu obrony przeciwrakietowej Patriot za 3,8 mld euro w marcu 2018 r.; zamówienie na 20 rakiet mobilnych za 365 mln euro w lutym 2019 r.; zakup 20 rakiet mobilnych za 365 mln euro w luty 2019 r.; 32 samoloty myśliwskie F-35A w styczniu 2020 r.), ale niedawno zwrócił się do Korei Południowej (lipiec 2022 r.) z bezprecedensowym zamówieniem na czołgi, haubice i samoloty o wartości 7,5 mld euro. W kwietniu 2023 roku zamówiła w Wielkiej Brytanii rakiety przeciwlotnicze o wartości 2,4 miliarda dolarów.

Mobilizacja Polski na rzecz Ukrainy była natychmiastowa i miała szczególne znaczenie zarówno pod względem skali, jak i proporcji do bogactwa narodowego i dostępnych środków. Obejmuje wsparcie polityczne i dyplomatyczne wspierające wejście Ukrainy do Unii Europejskiej i szybki postęp na drodze do członkostwa w NATO, militarne (w szczególności masowe dostawy blisko 300 czołgów T72 i PT91, 14 czołgów Leopard 2 oraz ograniczoną liczbę samolotów MIG-29), i jej rola jako polskiej platformy logistycznej dla dostaw broni. Oraz międzynarodowego wyposażenia dla Ukrainy, humanitarnego (przyjęcie największej liczby uchodźców i pomoc w ich integracji w Polsce) i gospodarczego. Polska zamierza obecnie pozycjonować się jako główny partner w odbudowie Ukraina.

Sytuacja ekonomiczna

Licząca około 38 milionów mieszkańców Polska jest największą gospodarką wśród krajów Europy Środkowo-Wschodniej (CEE). Od czasu przystąpienia do Unii Europejskiej w 2004 r. kraj ten doświadczył dwudziestolecia nadrabiania zaległości gospodarczych. Polskie tempo wzrostu utrzymuje się stale na wyższym poziomie niż średnia europejska, a polski wzrost zatrzymał się dopiero w 2020 r. z powodu pandemii Covid-19 (recesja -2% PKB). Po przystąpieniu do UE Polska miała dziewiąty co do wielkości PKB w UE (z wyłączeniem Wielkiej Brytanii), tuż za Austrią. Dziś Polska ma szósty co do wielkości PKB w Unii Europejskiej, po Holandii, a przed Szwecją i Belgią. Tym samym relacja polskiego PKB na mieszkańca do średniego europejskiego PKB na mieszkańca, wyrażona w parytecie siły nabywczej, wzrosła z 51% w 2004 r. do 79% w 2022 r. W 2022 r. Polska będzie zatrudniać 16,8 mln pracowników. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Polsce wynosi W 2022 r. pracowało 16,8 mln pracowników. Początek 2023 r. to 7065,56 zł, czyli około 1500 euro. Średni godzinny koszt pracy w 2022 r. wyniósł 12,5 euro (średnia UE: 30,5 euro). Polska ma jedną z najniższych stóp bezrobocia w Europie – w 2022 r. wyniesie 2,9% (średnia UE: 6,2%).

PKB (w cenach bieżących z 2022 r.): 690 miliardów euro

PKB na mieszkańca (ceny bieżące, 2021): 18 340 euro

Wzrost: 0,6%, 2,3% (prognoza na 2023 r.)

Bezrobocie (2023): 2,8%

Inflacja (2023): 12%

Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto (2022): 1559 euro

Minimalne miesięczne wynagrodzenie brutto (2022): 654 euro

Całkowity dług publiczny (2023): 49% PKB

Deficyt publiczny (2021): -10 411 miliardów euro (-1,9% PKB)

Bank Komercyjny: -24,1 miliarda euro

Główni klienci (2022): Niemcy (27,8%), Czechy (6,6%), Francja (5,7%)

Główni dostawcy (2022): Niemcy (20,2%), Chiny (14,8%), Włochy (4,6%)

Udział głównych sektorów działalności w PKB (2020):

• Rolnictwo: 2,35%
• Przemysł: 21,7%
• Usługi: 63,9%
• Badania i rozwój: 1,32%
• Eksport z Francji do Polski (2022): 10,7 mld euro
• Import francuski z Polski (2022): 19,7 mld euro

Aktualizacja: 19.12.23