Freelancer jest chroniony przed dyskryminacją ze względu na orientację seksualną – prawo międzynarodowe i społeczeństwo

Dyskryminacja ze względu na orientację seksualną jest dziś tematem obszernie omawianym zarówno w orzecznictwie francuskim, jak i europejskim (zob. niedawny komentarz pana Meerkata Brunsa, Odmowa dostępu do działalności ze względu na orientację seksualną: inna forma dyskryminacji?, RDT 2022. 646 ). Jednym z palących pytań w świecie pracy jest status osób samozatrudnionych. Czy mogą skorzystać z ochrony europejskiej w tym zakresie w przypadku zerwania stosunku umownego ze zleceniodawcą, powołując się na taką dyskryminację? W tej kwestii przydatnym potwierdzeniem jest wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 12 stycznia 2023 r.

W niniejszej sprawie niezależny przedsiębiorca pracował przez kilka lat w ramach szeregu następujących po sobie krótkoterminowych umów handlowych ze spółką prowadzącą ogólnokrajową telewizję publiczną w Polsce, której jedynym udziałowcem jest Skarb Państwa.

Ten ostatni, pod koniec okresu współpracy, sporządził przeciwko swojemu klientowi pozew o naprawienie szkody spowodowanej odmową odnowienia przez tę spółkę umowy o świadczenie usług, którą zawarł z powodu opartego, zdaniem tego ostatniego, na jego orientacji seksualnej.

Zainteresowany zamieścił już na swoim kanale YouTube film, na którym on i jego partnerka opowiadają się za tolerancją wobec par jednopłciowych. Dwa dni później organizacja, która mimo to zaplanowała swoje interwencje na kolejny miesiąc, poinformowała go o odwołaniu kolejnej usługi, a przedsiębiorca nigdy nie otrzymał oferty współpracy z tej struktury.

W kontekście sporu pomiędzy spółką a jej dyrektorem wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie wykładni art. 3 ust. 1 lit. a) ic) oraz art. 17 dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. określająca ogólne ramy transakcji Równość zatrudnienia i wykonywania zawodu (Dz.U. L 303 z 2 grudnia 2000 r.) jest skierowana do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Sądy rozpatrujące powództwo o odszkodowanie za dyskryminację bezpośrednią podniosły kwestię zgodności polskiego prawa dotyczącego równego traktowania z prawem Unii Europejskiej, zgodnie z którym przepis ten wyłącza z zakresu stosowania tego prawa, a tym samym ochronę przed dyskryminacją zapewnianą przez Dyrektywa 2000/78, wolność wyboru wykonawcy, tylko w takim zakresie, w jakim wybór ten nie jest oparty na płci, rasie, pochodzeniu etnicznym lub narodowości. Innymi słowy, sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 3 ust. 1 lit. a) i c) dyrektywy 2000/78 należy interpretować w ten sposób, że wyłącza on przepisy krajowe, których skutkiem jest wyłączenie, na mocy wolnego wyboru umowy między stronami, od Ochrona przed dyskryminacją przyznana na mocy niniejszej dyrektywy, odmowa, ze względu na orientację seksualną osoby, …