[Critique] Kiedy słuchasz tej piosenki: Bezsenna noc w czarnej dziurze

18 sierpnia 2021 roku na zaproszenie grupy „Moja noc w muzeum” w Stock, powieściopisarka Lola Laffoon spędziła noc w domu Anne Frank w Amsterdamie, w tzw. Aneksie, będącym niegdyś nieużywaną częścią Anne Frank Miejsce pracy ojca Franka.

To tutaj osiem osób ukrywało się przez dwa lata, uciekając przed nazistami podczas II wojny światowej. Gdzie nastolatka napisała – a nawet przepisała – swoją sławę Zarejestruj się, „które czytały wszystkie dzieci w wieku szkolnym i których nie pamięta ani jeden dorosły”. Tam też, podobnie jak pozostałe osiem osób, po skazaniu zostanie aresztowana przez gestapo i wywieziona do obozów Auschwitz-Birkenau i Bergen-Belsen.

„Anne Frank, o której świat wie tyle, że niewiele o niej wie” – pisze Lola Laffoon w Kiedy słuchasz tej piosenkiPiękna historia tej długiej nocy. Anny Frank zrobiliśmy coś w rodzaju symbolu. Ale nad czym właściwie zastanawia się autor? „Dojrzewanie? Z Zagłady? Pisanie?”

Szukając czegoś w tych nawiedzonych miejscach, nie wiedząc tak naprawdę czego, i kręcąc się w kółko w Aneksie, nie śmiejąc ani nawet nie będąc w stanie postawić stopy w pokoju małej dziewczynki w sercu tego „domu-więzienia”, autor mały komunista Nigdy się nie uśmiechała Oparte na obrót (Actes Sud, 2014 i 2020) W tej książce przywołuje też swoje rodzinne i osobiste wspomnienia.

Matka Loli Lavon, pochodzenia rosyjsko-polskiego, ukrywała się jako dziecko w czasie wojny. Jego dziadkowie, sekularyści i komuniści, mówili po rosyjsku, polsku, hebrajsku, jidysz i francusku. Lola Lavon jest Żydówką – przyznaje, że jest Żydówką, która nie umie się modlić. Ale to wszystko nie wystarczy, jak mówi, by wyjaśnić swoje zainteresowanie Anną Frank i chęć spędzenia nocy w Aneksie.

” I Wiem Historia tych rodzin powstała zakochana w fikcyjnej Francji, historia Hugo i Jauresa oraz Deklaracja Praw Człowieka. I Wiem Tak daleko od sanktuarium, które mieli nadzieję tam znaleźć, zostali upokorzeni, ścigani i deportowani. Przekazaliśmy mu historię, którą mu opowiedzieliśmy. Nawet jeśli jest to postrzępiona, niekompletna, a czasem chaotyczna historia.

Opowiada o swojej „odmowie” bycia częścią tej historii, odmowie od dawna wyrażanej przez gusta literackie, które trzymała jak najdalej od siebie, która wybrała taniec dla nastolatków jako jedyną religię i poświęciła się utrwalaniu międzynarodowej iluzji lekkość.

Kiedy słuchasz tej piosenki — której tytuł odnosi się do nawiedzonego wspomnienia młodej kobiety z Kambodży, z którą korespondowała jako nastolatka — jest bez wątpienia najbardziej osobistą książką Loli Laffoon.

To kwestionowanie spuścizny Anne Frank i odwrócenie tożsamości, a także poszukiwanie połączone ze śledztwem. Walka z niepokojem i wątpliwościami, z mieszanką fascynacji i niechęci, jaką Lola Laffon odczuwa wobec tego rodzaju czarnej dziury, w której postanawia spędzić całą noc, „doświadczając jej przestrzeni tak, jak nie może jej przetestować czas”.

Zobaczmy na filmie