Ukraina, od niepodległości do wojny

Alexandra Goujon, politolog, wykładowca na University of Burgundy i pedagog w Sciences-Po Paris oraz członek Centre for Research and Study in Law and Political Science (Credespo), datuje Ukraina: od niepodległości do wojnywłaśnie opublikowany przez Le Cavalier Bleu, dotyczący starożytnej i współczesnej historii tego 45-milionowego państwa, fragment, który wam tutaj przedstawiamy, pokazuje, jak prosta jest istota, a nie prosta rzecz. Aktywny w polityce międzynarodowej.

Szczególnie przydatna lektura w czasach, gdy po raz kolejny napięcie na granicy rosyjsko-ukraińskiej i pogłoski o rosyjskiej inwazji na pełną skalę wydają się niepokoić obserwatorów.

Ukraina jest państwem buforowym. „

Przywódcy europejscy często postrzegają Ukrainę w najlepszym przypadku jako państwo buforowe z Rosją, aw najgorszym jako naturalnie wpadające w rosyjską strefę wpływów.

Aleksandra Scjeona, „Ukraina na krańcu Europy”revo Projekt2006/1 (nr 290), s. 11-16.

Położona między Unią Europejską na zachodzie a Rosją na wschodzie Ukraina jest często określana jako kraj buforowy, co oznacza, że ​​nie dołączy do żadnego sojuszu wojskowego ani organizacji wojskowej. Integracja gospodarcza w celu uniknięcia konfliktów między sąsiednimi mocarstwami.

Ta idea jest niezwykle popularyzowana przez pewną liczbę zachodnich przywódców politycznych i ekspertów. W rzeczywistości wzmacnia status quo oparte na braku porozumienia między tymi samymi mocarstwami co do geopolitycznej przyszłości Ukrainy.

W latach 2013-2014 plan podpisania umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską, a następnie rosyjska interwencja na Krymie i Donbasie doprowadziły do ​​przetasowań: wydarzenia te, zdaniem niektórych, świadczyły o tym, że stan państwa buforowego jest nie do utrzymania Ukraina podczas gdy inni ujawniają, Wręcz przeciwnie, całą jej surowość.

Po odzyskaniu niepodległości w 1991 r. Ukraina rozpoczęła zbliżenie z Europejską Wspólnotą Gospodarczą pod nazwą „Powrót do Europy”, którą prywatnie ogłosił pierwszy prezydent Ukrainy Leonid Krawczuk. W 1994 roku między Kijowem a Brukselą podpisano umowę o partnerstwie i współpracy, która ma pomóc temu krajowi w konsolidacji systemu demokratycznego i rozwoju gospodarki.

W tym samym roku dołączyła Ukraina Partnerstwo dla PokojuJest to program współpracy Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) dla państw trzecich.

Pod naciskiem Zachodu zgodził się, w zamian za gwarancje integralności terytorialnej, na rezygnację z arsenału nuklearnego, który został zwrócony Rosji (Notatka o Budapeszcie).

Komplikują się jednak stosunki z Moskwą, która z trudem uznaje niepodległość Ukrainy, którą wielu rosyjskich polityków i intelektualistów uważa za kolebkę państwa rosyjskiego. Początki prezydentury Leonida Kuczmy (1994-2005) dążyły do ​​złagodzenia napięć.

W maju 1997 r. pierwsza wizyta Borysa Jelcyna w Kijowie doprowadziła do podpisania porozumień o podziale Floty Czarnomorskiej, dawniej sowieckiej stacjonującej w krymskim porcie Sewastopol, i wydzierżawieniu tego portu na dwadzieścia lat Rosji. ; Traktat o przyjaźni, współpracy i partnerstwie świadczy o uznaniu przez Moskwę granic Ukrainy.

Jednak stosunki z krajami zachodnimi nie są w ślepym zaułku: Bill Clinton dwukrotnie podróżował do Kijowa, a Kuczma odbywa dwie podróże do Stanów Zjednoczonych, które zapewniają jego krajowi znaczną pomoc finansową. Jednak autorytarne praktyki ukraińskiego prezydenta i ujawnienie sprzedaży Irakowi radarów antyrakietowych zniekształciły stosunki z Zachodem pod koniec jego kadencji.

Pomarańczowa rewolucja lat 2004-2005 wyprowadziła do władzy Wiktora Juszczenkę, który chciał, aby przystąpienie jego kraju do Unii Europejskiej i NATO było priorytetem. Po wielkim rozszerzeniu Unii Europejskiej na wschód (2004) m.in Europejska Polityka Sąsiedztwa Promowanie handlu i osiągnięcie stabilności w krajach przygranicznych.

W 2009 roku Unia Europejska zaproponowała sześciu swoim sąsiadom (Ukraina, Białoruś, Mołdawia, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan) Partnerstwo Wschodnie Umożliwienie im długofalowego korzystania z układu o stowarzyszeniu, umowy o pogłębionym wolnym handlu oraz ruchu bezwizowego.

Chodzi o uniknięcie nowej żelaznej kurtyny w Europie. Perspektywy członkostwa nie są jeszcze na porządku dziennym: nie ma konsensusu między państwami członkowskimi. Jeśli chodzi o Rosję, która odrzuca ten status sąsiada, od 2003 r. jej współpraca z Unią Europejską odbywa się poprzez specyficzne partnerstwo strategiczne.

Rosja za wszelką cenę chce zapobiec integracji Ukrainy z Unią Europejską i NATO. Od dojścia do władzy pod koniec 1999 roku Władimir Putin dąży do przywrócenia władzy Rosji na świecie iw Europie. Jako zwierciadło europejskiego budownictwa projektEurazjatycka Unia Gospodarcza Jest pokazywana krajom postsowieckim należącym do tego, co Rosja nazywa „bliską zagranicą”.

Pierwszym krokiem jest unia celna, która weszła w życie w 2010 roku, między Rosją, Białorusią i Kazachstanem, do której później dołączyły Armenia i Kirgistan. Jednak przywódcy czterech krajów (Ukrainy, Mołdawii, Gruzji i Armenii) kontynuują negocjacje z Unią Europejską, aby przedstawić perspektywę uważaną za bardziej obiecującą dla swoich krajów i zmniejszyć rosyjską hegemonię.

Od pierwszej dekady XXI wieku dyplomacja rosyjska wykorzystywała współzależność gospodarczą z sąsiadami, zbudowaną w Imperium Rosyjskim, a następnie w Związku Sowieckim, do wywierania nacisku na swoją politykę zagraniczną.

W ten sposób prowadzą wojny handlowe, pod pozorem zdrowia lub ze względów regulacyjnych, jak to miało miejsce w 2006 roku z zakazem importu gruzińskiego wina do Rosji, jej głównego rynku, podczas gdy prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili doszedł do władzy w wyniku rewolucji róż . 2003, prowadzi politykę prozachodnią.

Z Ukrainą spory o gaz nasiliły się zimą 2005-2006, po pomarańczowej rewolucji, kiedy Rosja chciała zharmonizować cenę gazu, która do tej pory była bardzo korzystna, z praktykowaną w Europie i zażądała od Kijowa uregulowania swojej ceny. . Zaległości płatnicze: Kijów domaga się stopniowej podwyżki, której Moskwa odrzuca, co odcina dostawy. Ten sam scenariusz ma miejsce w 2009 roku i tym razem dotyczy wielu krajów europejskich.

Jak na ironię, na początku prorosyjskiej prezydentury Wiktora Janukowycza (2010-2014) została zawarta, a następnie parafowana (marzec 2012) Umowa Stowarzyszeniowa z Unią Europejską.

Ale od 2010 r. Janukowycz podpisał także z Rosją umowę przedłużającą do 2042 r. dzierżawę portu w Sewastopolu za zniżkę na cenę rosyjskiego gazu. Przyjęta została także ustawa o neutralności wojskowej kraju, która przewidywała rezygnację z Planu Działań w celu wstąpienia do NATO, czego poprzednia prezydencja bezskutecznie domagała się.

Podczas gdy umowy stowarzyszeniowe między Unią Europejską a jej sąsiadami mają zostać podpisane pod koniec listopada 2013 roku, Janukowycz w ostatniej chwili i pod naciskiem Rosji odwrócił twarz, podobnie jak jego armeński odpowiednik. Odwrócenie to wywołało rewolucję na Majdanie, która nie przeszkodziła ukraińskiemu prezydentowi w podpisaniu kilka tygodni później szeregu umów gospodarczych z Rosją.

Ale represje policyjne na Majdanie zintensyfikowały rebelię i w lutym 2014 roku uciekł do Rosji.

Nowy prezydent Petro Poroszenko został wybrany w maju 2014 roku i kieruje europejską polityką integracyjną.

Ale w międzyczasie Rosja zaanektowała Krym i wspiera separatyzm na wschodniej Ukrainie, który podsyca śmiertelny konflikt między armią ukraińską a rebeliantami z samozwańczych republik donieckiej i ługańskiej. L ’Umowa o partnerstwie z Unią Europejską Został ostatecznie podpisany w czerwcu 2014 roku, a następnie ratyfikowany.