Kariera polityczna Andrieja obejmuje pięć głównych filmów

Zmarł w Warszawie w wieku 90 lat. Andrzej Wojda był autorem ponad pięćdziesięciu filmów: Popiół i diamenty (1958), jego podwójna książka Marmurowy człowiek (1977) i Żelazny człowiek (1981), Mosul (1980), Dantona (1982, z Gérardem Depardieu), Miłość w Niemczech (1983), Opętany (1988), Korzak (1990), Zakazać Tadeuszowi (1999), a ostatnio Człowiek ludu (2013). Wszyscy lub prawie wszyscy mieli tendencję do ucieleśniania pewnej polskiej pamięci w obliczu komunistycznego kłamstwa. W 2000 roku zdobył Oscara za całą swoją twórczość.

W 2003 roku wystawa Wszystko się dzieje Alan Finkielkraut został poproszony o wywiad z Andrzejem Wojdą. W Polsce (w okresie wchodzenia do Unii Europejskiej) filozof spotkał się z dyrektorem Instytutu Francuskiego w Warszawie. Posłuchaj wywiadu w „Portrecie”, w którym filmowa podróż Oujdy została przedstawiona poprzez przywołanie jego własnych pięciu wspaniałych filmów:

Czas trwania: 41 minut

1958: Popiół i diament, film, dzięki któremu został reżyserem.

Andrzej Wajda zawsze miał za zadanie naznaczyć swoje dzieła historią samej Polski. Jego ojciec, oficer, został zabity przez policję sowiecką podczas zbrodni katyńskiej w 1940 r. wraz z innymi polskimi oficerami i intelektualistami. Podobnie jak wszystkie kolejne filmy, ten pierwszy przełomowy film Wadżdy ma charakter polityczny.

W 2003 roku Alan Finkielkraut rozpoczął wywiad od przypomnienia ostatniego zdjęcia… Popiół i diamenty : Wydarzenia rozgrywają się pewnego dnia, w Dniu Wyzwolenia, 8 maja 1945 roku. Bohater, członek nacjonalistycznego ruchu oporu, na jego rozkaz zabija Sekretarza Partii Robotniczej. On z kolei zginął od rany postrzałowej, pochylając się nad sobą i płacząc na śmietniku.”Śmieci historiiTakie jak pogarda dla komunistycznej estetyki, która w zamierzeniu miała być przeciwieństwem tragedii.

„Jakie było hasło w 1945 roku? «Historię trzeba wyrzucić na śmietnik». Zatem ten młody człowiek również musiał trafić na wysypisko. To było całkowicie zgodne z oczekiwaniami i taka jest kara, która czeka każdego, kto się odważy swoje ręce przeciwko władzy „komunizmowi”. Andriej Wajda

Z tego filmu Wadjda sądzi, że został reżyserem: „Wcale nie byłem pewien, czy to będzie moja ostateczna kariera. Praca, którą reprezentuje ten film, była także częścią naszego życia. Ja też byłem w ruchu oporu. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności nie znalazłem się w takiej samej sytuacji jak bohater „Popiół i diament, ale w pełni rozumiałem tych chłopców, dla których wojna nie zakończyła się tak, jak chcieli, zwycięstwem, triumfem dobrej sprawy”.

Jednak od czasu powstania pierwszego filmu fabularnego cenzura puka do jego drzwi. W dniu projekcji do jego domu zadzwoniła osoba, która przedstawiła się nie z imienia i nazwiska, a numeru rejestracyjnego, a nieznajomy poprosił ją, aby poszła do kina, w którym będzie wyświetlany jego film, i usunęła problem. Ostatnia scena. Wadżda opiera się:Wiedziałem, że muszę wytrzymać te kilka godzin do godziny 19:00, czasu przedstawienia. Bo kiedy film zaczyna się od tytułu, Popiół i Diament_, będą już nosić pieczęć przyjęcia i nikt nie będzie mógł jej więcej dotknąć._”

„To film, który oparł się cenzurze. Widzimy jednak członka nacjonalistycznego ruchu oporu, uczestnika powstania warszawskiego, który wymyka się zwycięstwu, bo w ten dzień pokoju paradował z żołnierzami rosyjskimi w Polsce i tak wojna trwa nadal w formie wojny domowej przeciwko komunistom”. Alana Finkielkrauta

Samson (1961) i Korczak (1990): Tragedia Żydów w Polsce

Historia Polski jest wszechobecna w filmach Wajdy. Ale to historia, która została usunięta z oficjalnej historii: wojna, powstanie warszawskie, następstwa wojny, ale też druga strona wojny, czyli tragedia żydowska.

Samsona (1961) opowiada zatem historię młodego Żyda, który podczas okupacji hitlerowskiej ukrywa się, ale poza gettem. Zmęczony ukrywaniem się, chce dołączyć do tego getta, ale zostaje zmiażdżony, zanim będzie mógł zrealizować swój plan. Młody Żyd zginął w szeregach polskiego komunistycznego ruchu oporu, do którego się przyłączył.

Korzak (1990), który wywołał we Francji wielkie kontrowersje (szczególnie głosem Claude’a Lanzmanna), przywołuje życie doktora Janusza Korzaka, patriotycznego polskiego Żyda, który opiekuje się sierotami z getta warszawskiego i towarzyszy im w czasie deportacji w celu chroń ich, posuwając się aż do śmierci wraz z nimi: „Myślę, że ludziom, którzy doświadczyli Holokaustu lub mieli bliskich, którzy go doświadczyli, trudno jest zachować obiektywizm podczas oglądania tego typu filmów. Musisz to zrozumieć.”– pomyślał Wajda. Dla polskich Żydów we Francji film ten zbyt mocno skupiał się na Polakach.

W programie tym Wajda wspomina, że ​​uniemożliwiono mu napisanie dla telewizji scenariusza o współpracy polskiej policji z hitlerowcami: „Mógłbym przytoczyć dziesięć historii nawiązujących do tego tematu, ale nigdy nie nakręconych. Choć przez te 45, prawie 50 lat staraliśmy się robić, co w naszej mocy, żeby takie filmy produkować. Ale nie, rząd chciał rozwiać wszelkie wątpliwości wśród ludności.„

„Jakie było stanowisko władzy? Co mieli na myśli powojenni komuniści? Żadnego rozliczania rachunków. Polacy byli świetni, dobrze walczyli, kolaborantów nie było, więc nie było żadnych rozliczeń, nie było potrzeby.” Andriej Wajda

Dlatego też późne ujawnienie udziału polskiej ludności cywilnej w masakrze w Jedwabnem w lipcu 1941 r. i przeprosiny skierowane do polskich Żydów przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego w 2001 r. tak bardzo rozzłościły Polskę.

„Myślę, że musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby rzucić światło na to, co się stało”. Andriej Wajda

Człowiek z marmuru (1977): Pogodzenie zaangażowania politycznego i estetycznego

Alana Finkielkrauta, Marmurowy człowiek „Wschód”Film o wielkiej sile politycznej, nie rezygnujący z żadnych żądań artystycznych. Istnieje rodzaj fuzji sztuki i polityki, który jest rzadko spotykany.„

Czy jest to sposób na walkę z cenzurą i obronę kultury przed rosyjskim totalitaryzmem? Bo Oujda jest dumny ze swojej chęci wyjęcia nożyczek z rąk cenzorów: „[Il faut] Mówią: „To było zupełnie nieoczekiwane, taki film… nie pomyśleliśmy o tym!” Jak to możliwe?„”

W marmurkowy człowiek, Robotnik budowlany stachanowi zwraca się do swojego rządu: „To jedyny film po tej stronie muru berlińskiego, który domaga się praw pracowniczych– mówi Wadjda. Scenariusz powstał 12 lat przed premierą. To Minister Kultury i ówczesny wicepremier pomógł reżyserowi go nakręcić i zaprezentować w kinach.

„W momencie upadku muru berlińskiego był to koniec zainteresowania polskimi filmami (…) Były tam tysiące królików, które miały tam schronienie i żyły na wolności, a gdy runął mur, króliki uciekł: część została zmiażdżona przez samochody, część została schwytana przez ludzi, którzy chcieli się z niego naśmiewać. ” Andriej Wajda

Pan Tadeusz (1999): Przewracanie nowej strony

„To czyste szaleństwo, bo dialogi się rymują, to poezja. Obejrzało to siedem milionów ludzi, więcej niż filmy amerykańskie. Widzimy więc, że polska publiczność szuka czegoś dla siebie. Ludzie oglądają amerykańskie filmy, ale szukają też schronienia w nich.” Nasza starożytna literatura, w naszym starożytnym świecie. Andriej Wajda

Czy ten film, opowiadający o starciu dwóch rodzin na Litwie w 1812 roku (kiedy Polska została wymazana z mapy), jest wyrazem nostalgii Wajdy za dziełem bardziej liberalnym niż polski? „To pewne, ale pytanie zostało zadane zbyt późno. 40 lat temu, kiedy kręciłem Cendres et Diamant, kiedy mogłem pojechać do Ameryki, aby rozpocząć nowe życie, mogłem zadać sobie to pytanie. Ale nie żałuję tego„, odpowiada reżyser.

„Zrozumiałem, że wszystkie projekty, których nie zrealizowałem ze względu na cenzurę lub brak scenariusza, nie mają dziś żadnego znaczenia, jedyne wyjście to rozpocząć nową stronę i nagle to zrozumiałem. Zakazać TadeuszowiJasne, było pięknie. Boję się tego, co nadchodzi, bo nie wiemy, co nas czeka. Ten strach sprawia, że ​​chcemy przenieść się do świata dzieciństwa. Taki jest właśnie świat naszego dzieciństwa Zakazać Tadeuszowi.

„Pytanie brzmi, czy Szekspir jest lepszy niż para butów„Dostojewski pisał, cytując w swojej książce Finkielkrauta Pokonaj myśl (1987). „Polacy myślą tak samoPod koniec tego dialogu Wadżda stwierdził: Teraz są buty, ale nie ma powieści, nie ma filmów i nie ma sztuk teatralnych. Dawno, dawno temu polska sztuka była obfita. Ale myślę, że jedno z drugim nie ma nic wspólnego. Nie sądzę, że buty zabijają sztukę. Myślę, że nie udało nam się odnaleźć w tej nowej sytuacji.„

W wiadomościach z 10 października o godzinie 12:30 Antoine Guillot wychwalał „oficjalnego dysydenta”, jakim był Andrzej Wajda:

Czas trwania: 2 minuty 40