„Męczennik, na który należy zwrócić uwagę wszystkich” – felieton Andreja Dudy

Żółtą i bardzo zniszczoną Biblię otwiera przypowieść o dobrym Samarytaninie, której nagłówek zaznaczony jest odręczną notatką z czerwoną linią: „Tak! To jest to, co widzę w mojej głowie, ilekroć o tym myślę Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej mieści się we wsi Markowa (Polska Południowa). i nosi imię rodziny Ulmów.

Ten egzemplarz Biblii należał do polskich rolników Josepha i Victorii Ulmów, którzy w swoim domu zakwaterowali ośmiu współobywateli pochodzenia żydowskiego: Saula Goldmana wraz z czterema synami, Coladą Gruenfeldem i Leah Dittnerami oraz jego córką. 24 marca 1944 roku o świcie do domu Ulmy wdarli się niemieccy żandarmi. Na miejscu rozstrzelali ukrywających się Żydów oraz ich gospodarzy: Józefa, jego ciężarną żonę i sześcioro małych dzieci.

Niemiecka okupacja hitlerowska, Holokaust i masowe zbrodnie popełniane na Polakach to najważniejszy i nieskończenie bolesny wątek w historii mojego kraju. Wielu moich towarzyszy spotkał los rodziny Ulama. Co roku 24 marca obchodzimy narodowe święto upamiętniające Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Tam odpoczniesz
Przed wybuchem II wojny światowej w Polsce żyła bardzo duża społeczność żydowska, jedna z największych w historii tego kraju. Od wieków Żydzi dobrowolnie osiedlali się w naszym kraju, nazywając się jednym słowem: Bolin, co tłumaczy się jako „Tam odpoczniesz”. W Polsce cieszyli się spokojem i możliwościami rozwoju. Pod koniec lat trzydziestych XX w. nasza stolica, Warszawa, była zamieszkiwana przez drugą co do wielkości populację Żydów na świecie, po Nowym Jorku.

Niemiecki plan całkowitej zagłady Żydów – uderzający w swój nieludzki, mechaniczny, niemal przemysłowy charakter – musiał ten fakt uwzględniać. Dlatego niemieccy naziści wybrali okupowaną Polskę na miejsce swoich fabryk śmierci: obozów zagłady, do których deportowano także Żydów z innych krajów podbitych przez III Rzeszę.

Ponadto Polska przez wieki cieszyła się opinią kraju tolerancyjnego, w którym kulturę i stosunki społeczne kształtowały wartości chrześcijańskie. Dlatego też niemieckie władze okupacyjne spodziewały się oporu wobec ich przestępczej działalności. Dlatego grozili śmiercią tym, którzy próbowali pomóc ukrywającemu się Żydowi. Jednak pomimo surowości kary tysiące polskich Żydów otrzymało ratującą życie pomoc: udzielono im pomocy w ucieczce z getta, zapewniono schronienie, żywność, pieniądze, wręczono fałszywe dokumenty tożsamości.

Sprawiedliwi wśród narodów
Historycy wciąż rekonstruują tragiczny przebieg wydarzeń tamtych lat. Do tej pory ponad siedem tysięcy Polaków, w tym Wiktoria i Józef Ulmowie, zostało uhonorowanych tytułem „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata” przez Yad Vashem w Jerozolimie. W tym czcigodnym gronie sprawiedliwych naród najliczniej reprezentowany był przez Polaków. Ponadto polskie władze i instytucje rządowe z godnością wspominają tych milczących, w większości anonimowych bohaterów. Szczególnie tych, którzy za swoje poświęcenie i odwagę zapłacili życiem.

My, Polacy, jesteśmy dumni, że 10 września 2023 roku rodzina Ulmów – naszych rodaków – zostanie kanonizowana w gronie błogosławionych Kościoła katolickiego. Znaczenie tego wydarzenia wykracza poza wymiar religijny. Będzie to także hołd złożony bohaterom, którzy ucieleśniają najwyższe ideały człowieczeństwa. Jako niezwykłe świadectwo miłości bliźniego, rozdzierająca serce i orzeźwiająca historia ich poświęcenia musi zostać przedstawiona całemu światu. Niech przemienia serca, niech będzie przykładem otwartości i jedności wobec innych.